Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna z Warszawy zaprosiło uczniów klasy V Zespołu Oświatowego im. Waleriana Łukasińskiego w Mordach do udziału w niezwykłym projekcie. Dlaczego niezwykłym? Dlatego, gdyż dzięki niemu poznaliśmy pewną historię. Historię ludzi, którym próbowano odebrać tożsamość społeczną, kulturową i językową. Na szczęście się to nie udało i Wilamowice mają dziś wsparcie m.in. stowarzyszenia w zachowaniu swojego unikalnego dziedzictwa.
Wilamowice założyli w XIII w. osadnicy z Europy Zachodniej. Porozumiewali się oni w języku wilamowskim – dziś najstarszym żyjącym językiem starogermańskim. Początkowo trudnili się gospodarką, później handlem. Z dalekich podróży przywozili różne towary, które potem sprzedawali. Mając dostęp do wszelakich tkanin, kobiety tworzyły wiele wzorów strojów na różne okazje. Charakteryzują się one bogatym zdobnictwem oraz mnogością odmian. Po II Wojnie Światowej, w wyniku prześladowań, zakazu używania języka oraz ubierania stroju, kultura wilamowska zaczęła wymierać. Obecnie pozostało niewiele osób, dla których język wilamowski jest językiem ojczystym. Z tego powodu wymysiöeryś jest jednym z najbardziej zagrożonych europejskich języków. Na szczęście Wilamowianie na nowo się go uczą i kultywują tradycje przodków, by pamięć o nich nigdy nie wygasła.
Uczniowie z wielkim zainteresowaniem wysłuchali opowieści o mieście leżącym w południowej Polsce, niedaleko Bielsko-Białej. Poznali niektóre słowa: skiöekunt! – dzień dobry! yhy ho dih gan – kocham cię, ju – tak, ny – nie, gyśpon – przyjaciel. Docelowym punktem spotkania było zaś rozegranie gry planszowej o Wilamowicach, w czasie której uczestnicy pogłębiają wiedzę o kulturze i zwyczajach Wilamowian. Po zakończeniu rozgrywek uczniowie pytali, czy można taką grę kupić. Kupić jej nie można, ale można ją wygrać. Wystarczy napisać jej recenzję, przesłać lub przynieść do naszej biblioteki. My przekażemy je Pracowni Etnograficznej, która wybierze najciekawsze i nagrodzi grami planszowymi o Wilamowicach.
Jeden egzemplarz gry „Handuł. Kupcy z Wilamowic” został podarowany bibliotece, więc zapraszamy chętnych do odwiedzenia nas i grania. My także mieliśmy dla Pracowni Etnograficznej upominek. Z okazji nadchodzących świąt, wręczyliśmy jej kwiat Bożego Narodzenia, wykonany z krepiny przez Krystynę Noszczak – artystkę ludową z Mordów.
To były niezapomniane warsztaty.
Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna im. Witolda Dynowskiego w ramach projektu „Edukuj z antropologią na Mazowszu” i we współpracy z Miejsko-Gminną Biblioteką Publiczną im. Ireny Ostaszyk w Mordach przeprowadziła warsztaty z cyklu „Przygoda w bibliotece”. W pierwszej części spotkań uczestnicy dowiedzieli się czym jest etnografia i etnologia oraz zgłębili znaczenie pojęcia „kultura”. Druga część poświęcona była głównemu tematowi spotkania.
Pierwszy warsztat nosił tytuł „Afryka – jeden kontynent, wiele kultur”. Etnolog Justyna Orlikowska z gawędziarską pasją opowiadała o różnorodności tego kontynentu, który zachwyca dziewiczą przyrodą i egzotyką, ale również postrzegany jest przez krzywdzące go stereotypy. – Dzieci rozwikłały wiele zagadek dotyczących Czarnego Lądu, poznały legendę opowiadaną przez ich afrykańskich rówieśników oraz poznały ich gry i zabawy. Na koniec własnoręcznie wykonały plansze do gry w kości. Dzieci chętnie rozegrały też kilka rund i obiecały nauczyć zabawy swoich przyjaciół w szkole – informuje Marlena Soszyńska, starszy bibliotekarz w M-GBP w Mordach. Kolejne warsztaty dotyczyły zabaw i zabawek ludowych. Mali czytelnicy dowiedzieli się w co i czym dawniej bawili się ich rówieśnicy mieszkający na wsi, a także sami wzięli udział w dawnych zabawach i grach. Całość zwieńczyło zrobienie własnej zabawki – papierowego konika na biegunach.
Ostatnie spotkanie z etnologiem dla dzieci pod nazwą „Święta Bożego Narodzenia – poznajemy dawne tradycje” wprowadziło wszystkich uczestników w świąteczną atmosferę. – Choinka, 12 potraw na stole, św. Mikołaj, sianko pod obrusem, łamanie się opłatkiem – to tylko niektóre z tradycji związanych nierozerwalnie z Bożym Narodzeniem. Nie o wszystkich dziś pamiętamy. Zapomniane tradycje, choć związane z jednymi z najważniejszych dla chrześcijan wydarzeniami, nie zawsze mają chrześcijańskie korzenie. Wiele z nich stanowi bowiem barwną mieszankę wierzeń ludowych, przesądów i zabobonów oraz teologii – informuje Olga Płóciennik, etnolog prowadząca warsztaty. Na zajęciach dzieci poznały dawne świąteczne zwyczaje oraz wykonały ozdobę choinkową z opłatka, która kiedyś była wieszana na choince w każdym domu.
W ramach zadania odbyły się także warsztaty dla seniorów. – Podczas pierwszego z nich, pod hasłem „Etnodesign na poważnie i wesoło”, zastanawiano się nad definicją etnodesignu. Dlaczego warto sięgać do korzeń i tradycji? Jakie znaczenie ma przetwarzanie i rękodzieło, w jaki sposób projektanci inspirują się starymi rzeczami i interpretują je na nowo? Seniorzy poznali prace młodych twórców, a na koniec wykonali własne pamiątki z wykorzystaniem materiałów dostępnych na co dzień – informuje Łukasz A. Wawryniuk, dyrektor M-GBP w Mordach. Drugie spotkanie dotyczyło regionów etnograficznych Polski. – Uczestnicy dowiedzieli się, że podstawą do wyznaczenia regionu etnograficznego jest występowanie wśród mieszkańców określonego terenu zespołu cech odróżniających ich od mieszkańców terenów sąsiednich, na przykład odmiennej gwary, ubioru, budownictwa, specyficznych form zdobniczych. Granice mogą też wyznaczać dominujące zajęcia ludności i świadomość tradycji pochodzenia – wyjaśnia etnolog Justyna Orlikowska, prowadząca warsztaty.
Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna” skupia w swoim składzie etnologów i etnolożki, którym się chce. Chcą przybliżać ludziom polską kulturę ludową oraz wybrane kultury świata. Ich celem jest budowanie postaw otwartości i wrażliwości na różnorodność kulturową oraz postaw rozumienia i poszanowania dla różnorodności kulturowej, przy jednoczesnym rozwijaniu refleksji nad własną tożsamością i kulturą swojego pochodzenia. Projekt „Edukuj z antropologią na Mazowszu” dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Kultura Dostępna.
O spotkaniach z etnologami czytaj także na: podlasie24.pl.
W Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej im. Ireny Ostaszyk w Mordach odbyły się kolejne warsztaty etnograficzne w ramach projektu „Edukuj z antropologią na Mazowszu”. Tym razem zostały poświęcone Santeríi oraz Ramajanie. Zajęcia prowadzili doświadczeni etnolodzy.
„Kuba wyspa jak wulkan gorąca…” – brzmi refren znanej piosenki. Jednak piękne plaże, palmy i morze to nie jedyne atrakcje tego pięknego, wyspiarskiego kraju. – Jakie tajemnice kryje w sobie Kuba? Jedną z nich jest z pewnością Santería, synkretyczna karaibska religia, sięgająca swoimi korzeniami wierzeń zachodniej Afryki. To z niej wywodzą się bóstwa zwane Orichás, których szczególny kult rozwinął się na Kubie – informuje etnolog Justyna Szymańska, prowadząca warsztaty na ten temat. Na zajęciach czytelnicy poznali kolorowy świat kubańskich wierzeń, a każde dziecko zrobiło swoją lalkę inspirowaną jedną z Orishá. – Drugie warsztaty zostały poświęcone Ramajanie, a więc historii o tym, jak Rama poznał Sitę, zdoby ją, utracił, odnalazł i odbił – informuje Łukasz A. Wawryniuk, dyrektor mordzkiej biblioteki. Wielki indyjski epos został opowiedziany przez Katarzynę Mill. Zajęcia ze współczesnym komentarzem zostały urozmaicone licznymi zadaniami.
„Edukuj z antropologią na Mazowszu” to projekt kulturalno-edukacyjny Stowarzyszenia „Pracownia Etnograficzna” z Warszawy. – Realizując projekt chcemy przybliżać uczestnikom polską kulturę ludową oraz wybrane kultury świata. Pośrednio, poprzez proponowane zajęcia, chcemy także oswajać dzieci z instytucją biblioteki i zachęcać do korzystania z jej oferty, rozbudzać aktywność twórczą dzieci oraz promować innowacyjne metody pracy pedagogicznej – informuje Joanna Kościańska, koordynatorka warsztatów z cyklu „Przygoda w bibliotece”.
Projekt „Edukuj z antropologią na Mazowszu” jest realizowany przez Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna”, a współfinansuje go Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.
O kolejnych spotkaniach z etnologami czytaj także na: podlasie24.pl.
W Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej im. Ireny Ostaszyk w Mordach odbyły się pierwsze warsztaty etnograficzne w ramach projektu „Edukuj z antropologią na Mazowszu”. Ich tematyka była związana z shichi-go-san – japońskim świętem dzieci w wieku 3, 5 i 7 lat .
– Dzieci miały okazję udać się na wyprawę do Japonii, poznając listopadowe święto dzieci obchodzone co roku 15 listopada w Kraju Kwitnącej Wiśni. Na wyprawę zabrała je edukatorka Olga Płuciennik wraz z wędrownym teatrzykiem Kamishibai, wywodzącym się właśnie z Japonii. Dzieci będą miały także okazję stworzyć własne ilustrowane historie – informuje Łukasz A. Wawryniuk, dyrektor mordzkiej biblioteki. Kolejne warsztaty odbędą się 9 grudnia i będą poświęcone światowi kubańskich wierzeń, zaś ostatnie o Ramajnie – 13 grudnia. Wszystkie warsztaty prowadzą doświadczeni etnolodzy.
„Edukuj z antropologią na Mazowszu” to projekt kulturalno-edukacyjny Stowarzyszenia „Pracownia Etnograficzna” z Warszawy. – Realizując projekt chcemy przybliżać uczestnikom polską kulturę ludową oraz wybrane kultury świata. Pośrednio, poprzez proponowane zajęcia, chcemy także oswajać dzieci z instytucją biblioteki i zachęcać do korzystania z jej oferty, rozbudzać aktywność twórczą dzieci oraz promować innowacyjne metody pracy pedagogicznej – informuje Joanna Kościańska, koordynatorka warsztatów z cyklu „Przygoda w bibliotece”.
Projekt „Edukuj z antropologią na Mazowszu” jest realizowany przez Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna”, a współfinansuje go Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.
O spotkaniu z Japonią w Mordach czytaj także na: zyciesiedleckie.pl, podlasie24.pl, Siedlce.DlaWas.info, zomordy.pl.
Mordzkie oko biblioteki 